loading...

ایرانیش

بازدید : 213
چهارشنبه 14 خرداد 1399 زمان : 22:10

تمدن ايلام مهمتـرين تمـدن باسـتاني و بـومي سـرزمين ايـران پـيش از تشـكيل حكومتهاي آريايي ماد و هخامنشي است. اين تمدن، با مركزيت شوش، از حدود 3200 پم وارد عصر شهرنشيني شد و در 646 پم به دست آشوريها از صـحنة تاريخ كنار گذاشته شد. يكي از مهمترين اركان تمدن ايلاميان مذهب و جهانبينـي خاص آنان است كه با ساخت معابد، پيكرة خدايان، و مراسم و آيينهاي مـذهبي، مانند قرباني و نذورات، جلوهگر ميشود. براساس مدارك و شواهد باستانشناختي، مذهب ايلاميان در گذر زمان بسيار دگرگـون شـده اسـت؛ مهـمتـرين وجـه ايـن دگرگوني را ميتوان در اَشكال مختلف خدايان ايلامي بهطـرزي آشـكار مشـاهده كرد. در مطالعة حاضر كوشش شده است، با تكيه بر شواهد باستانشـناختي، سـير تحول اَشكال خدايان ايلامي از آغاز شكلگيري تا سقوط اين تمدن در قالب ظاهر، حيوانات (ديوسانان)، تركيب حيوان ـ حيوان، تركيب انسـان ــ حيـوان، انسـان، و سرانجام بهصورت ايزداني مجرد و ناديدني به نمايش گذاشته شود.

تمدن ايلام، كه بنيانگذار نخستين دولـت مركـزي در محـدودة مرزهـاي كنـوني ايـران شناخته ميشود، در آغاز هزارة سوم پم در منطقة جنوب غربي ايران پا به عرصه نهـاد. قلمرو پادشاهي ايلام، در نهايت گسترش تاريخي خود، از اوايل هـزارة سوم تا اواسط هزارة اول پم، بخش بزرگي از مناطق غربي و جنـوبي سـرزمين امـروزي ايران را در بر ميگرفت؛ بـهگونـهاي كـه براسـاس تقسـيمات جغرافيـاي سياسـي امـروز گسترهاي را در بر ميگرفت كه مرزهاي آن از بخش جنوبي به خوزستان و بوشـهر (ليـان باستاني)، از جانب شرقي به مرودشت (انشان باستاني)، و از جانب غربـي بـه سـرحدات امپراتوريهاي بينالنهرين محدود ميشـد .

ايلاميـان در دوران اوج اقتدار و عظمت ممكن است بخشهايي از كرمان (همان: 1 ،(كوير مركزي فلات ايران، و نواحي اصفهان (رواساني، 1370 :119 (را تحت سلطة خويش درآورده باشـند و حتـي در پارهاي از اوقات نفوذ خود را تا دجله و بابل در دشت بينالنهرين گسـترش داده و نقـش مهمـي در سياسـت بـينالنهـرين ايفـا كـرده باشـند (وانـدنبرگ و شـيپمن، 1386 :7-8؛ .(1 :1386 ،مجيدزاده تفكرات و تخيلات ايلاميان در زمينة شگفتيهاي طبيعت، زندگي پس از مرگ، و علاقه به دستيابي به آرزوهـاي ديرينـة بشـر، از جملـه جـاودانگي و پـرواز، زمينـهسـاز ايجـاد مجموعهاي از اساطير و افسانهها در ميان آنان شد و سرانجام به شكلگيري جهان ايـزدان و موجودات اساطيري خاص ايلاميان منجر شد. بدينسان، پيشينيان مـا در آغـاز آن دسـته از حوادث طبيعي را كه كنترل كردنشان از توانايي آنها خارج بود به دستان پرقدرت خدايان و نيمهخدايان سپردند و اجازه دادند تا خدايان از اين طريق بر سرنوشتشان حاكم باشـند و از آنان در مقابل اين حوادث غالباً هولناك محافظـت كننـد.

حـوادث و بلايـاي دهشـتناكي از جمله طوفان، سيل، و خشكسالي در نتيجة فعاليتهاي شرورانة برخي خدايان بـدخواه يـا ساير موجودات شرير اساطيري ايجاد ميشد. شخصيتهايي كه در اين اساطير نقش ايفا ميكنند موجوداتي مافوق طبيعيانـد؛ از ايـن ميان موجودات خيالي و افسانهاي نقشي پررنگتر را بر عهده دارند؛ اين موجودات عمومـاً تركيبي از دو يا چند حيوان يا تركيبي از انسان و حيواناند كه مردم باستان براي آنها نيروي فوقالعادهاي قائل بودند. اين موجودات خيالي عقايد و افسانههاي اساطيري را كه در ذهـن هنرمندان و سازندگان آنها يا بهعبارت بهتر در جامعة آن دوران وجود داشته اسـت بـازگو ميكنند (جابر انصاري، 1387 :98-99 .( در تصاوير اساطيري، آيينها و مناسك ديني، تصورات انسان از هستي، مرگ و زندگي، و هر آنچه به باورهاي انسان مربوط است ديده ميشود (شـعباني و رومـي، 1388 :144 .( يكي از مهمترين نمودهاي اساطير تصـاوير ارائـهشـده از خـدايان و خداگونـههـاي مـورد پرستش يك جامعه است كه در مجموعه نقوش اساطيري برجـايمانـده از آن قـوم تجلـي مييابد. تعداد معتنابهي از اين گونه نقوش در ميان آثار بهدسـتآمـده از ايلاميـان بـهچشـم ميخورد. با توجه به محدودة زماني بسيار طولاني حيات اين تمدن، ميتوان بهوضوح سـير تطور خدايان و، در نتيجه، روند تكامل انديشههاي مذهبي اين قوم را بازسازي كرد؛ بهويژه اينكه نمونههاي اولية نقوش يادشده را بهسادگي در دورههاي پيش از تاريخ و آغاز تاريخي اين منطقه (دورههاي شوش I ،II ،و III (ميتوان ريشهيابي كرد.

نظرات این مطلب

تعداد صفحات : -1

درباره ما
Profile Pic
موضوعات
لینک دوستان
آمار سایت
  • کل مطالب : 3
  • کل نظرات : 0
  • افراد آنلاین : 1
  • تعداد اعضا : 0
  • بازدید امروز : 1
  • بازدید کننده امروز : 1
  • باردید دیروز : 1
  • بازدید کننده دیروز : 0
  • گوگل امروز : 0
  • گوگل دیروز : 0
  • بازدید هفته : 4
  • بازدید ماه : 9
  • بازدید سال : 36
  • بازدید کلی : 2331
  • <
    پیوندهای روزانه
    آرشیو
    اطلاعات کاربری
    نام کاربری :
    رمز عبور :
  • فراموشی رمز عبور؟
  • خبر نامه


    معرفی وبلاگ به یک دوست


    ایمیل شما :

    ایمیل دوست شما :



    کدهای اختصاصی